Có một nhà văn Nga đã nói : " Một dân tộc có quá nhiều anh hùng là một
dân tộc bất hạnh" , và Việt Nam có lẽ cũng không nằm ngoài quy luật đó.
Trong thế kỉ 20 vừa rồi, nếu không tính các cuộc khởi nghĩa vũ trang để
chống lại thực dân Pháp và đế quốc Nhật thì thời gian Việt Nam nằm trong
khói lửa chiến tranh để bảo vệ quyền được sống của dân tộc là ngót
nghét nửa thế kỉ (1945-1990).
Về nguyên nhân của cuộc chiến tranh Việt Trung 1979-1990, cao trào của
chiến tranh Đông Dương lần thứ 3, xuất phát sâu xa từ nhiều phía.
Nguyên nhân và hoàn cảnh:
Nguyên nhân khách quan nằm ở sự đổ vỡ của quan hệ Liên Xô - Trung Quốc,
vốn là 2 đồng minh CS thân cận của Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp
và chiến tranh chống Mĩ 1946-1975. (Đông Dương : 3 nước Việt Nam, Lào,
Campuchia).
Năm 1953, lãnh tụ Liên Xô Stalin qua đời, Mao Trạch Đông là người lão
làng nhất trong thế giới CS nên muốn tranh giành ảnh hưởng vị trí Anh cả
Đỏ với Liên Xô.Mao cũng là người tiên phong chống lại phe "Chủ nghĩa
xét lại" đứng đầu là Bí thư thứ nhất Nikita Khrubshev của Đảng CS Liên
Xô.Căng thẳng dần dần lên cao dẫn tới việc đến đầu những năm 1960, Liên
Xô đã rút hết hoàn toàn các chuyên gia của họ từ Trung Quốc
về nước và chấm dứt trợ giúp mọi mặt cho Trung Quốc.Hai bên cũng đồng
thời đồn trú quân suốt dọc tuyến biên giới dọc từ East Turkestan đến
Vladivostok với số lượng đến hàng chục sư đoàn mỗi bên trong trạng thái
sẵn sàng chiến đấu.
Mặc dù vẫn viện trợ đều đặn cho Việt Nam suốt giai đoạn chống Mĩ nhưng
đồng thời với việc nhóm lãnh đạo có khuynh hướng thân Nga trong Đảng CS
Việt Nam giai đoạn những năm 60,70 ngày càng lớn mạnh và củng cố quyền
lực thì viện trợ của Liên Xô cho Việt Nam cũng ngày một lớn dần so với
viện trờ từ phía Trung Quốc.Đồng thời với tình đồng chí gọi là "môi hở
răng lạnh" Việt-Trung cũng ngày càng nhạt dần, nhất là sau khi Chủ tịch
Hồ Chí Minh qua đời tháng 9 năm 1969.
Căng thẳng Xô-Trung lên cao đến đỉnh điểm khi đầu tháng 3 năm 1969,
Trung Quốc bất ngờ tấn công hòng chiếm đảo Damanski ( Trân Bảo) thuộc
vùng Amour viễn Đông của Nga, làm khoảng 80 lính biên phòng của Liên Xô
thiệt mạng.Cuộc đánh chiếm thất bại và Trung Quốc tổn thất khoảng 600
trăm lính chết và bị thương.
Cùng thời gian này cho tới khi chiến tranh Việt Nam kết thúc tháng 4 năm
1975, mối bất an nghi kị trong ban lãnh đạo Việt Nam với người "đồng
chí" Trung Quốc càng lớn.
Dù viện trợ to lớn cho Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ nhưng
song song với đó là số lượng Hoa Kiều có mặt tại Hải Phòng, Hà Nội tham
gia buôn bán, tiểu thương ngày càng lớn mà người Trung Quốc ở đâu, tai
mắt họ ở đó.
Tại mạn biên giới phía bắc thì lấy danh nghĩa giúp Việt Nam làm tuyến
đường sắt Lạng Sơn - Nam Ninh, Trung Quốc cũng cho xê dịch nhiều cột mốc
biên giới trên toàn tuyến lùi về phía Việt Nam.Các công nhân đường sắt
Trung Quốc cũng cho chôn trong mộ giả những thứ mà sau này ít ai ngờ
đến: Các loại tiểu liên AK47, đạn cối, đạn 12ly 7 mà đến năm 1979, khi
xâm lược Việt Nam. họ đào lên lấy ra dùng.
Ngay trong năm 1956 thì lợi dụng quân đồn trú Pháp rút đi theo hiệp định
Giơ-ne-vơ, Trung Quốc đã cho quân đổ bộ lên nhóm phía Đông của quần đảo
Hoàng Sa ( nhóm An Vĩnh) trước khi quân đội Việt Nam Cộng Hoà ( nam
Việt Nam) kịp đổ bộ lên đóng giữ nhóm phía Tây ( nhóm Nguyệt Thiềm),
trong sự bất ngờ và bất lực của cả hai chính phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng
Hoà ( bắc Việt Nam) và Việt Nam Cộng Hòa (nam Việt Nam).
Càng về giai đoạn cuối của chiến tranh Việt Nam. Mỹ càng lại gần và tìm
cách thỏa hiệp với người "đồng chí" Trung Quốc.Cho đến năm 1972, lần
lượt ngoại trưởng Kissinger rồi Tổng thống Mỹ Nixon đến thăm Trung
Quốc.Các cuộc gặp được thế giới gọi là "Ngoại giao bóng bàn này" đã làm
thế đối đầu Trung-Mỹ trong chiến tranh lạnh được dần dần dịu bớt và Mỹ
cũng ngầm đạt được thoả hiệp với Trung Quốc trên lá bài Việt Nam vế việc
rút quân Mỹ ra khỏi nam Việt Nam.
Sự đề phòng của Việt Nam với Trung Quốc càng có cơ sở khi tháng 1 năm
1974, sau khi đi đêm với Mỹ và chắc chắn được biết Mỹ sẽ không can thiệp
giúp đồng minh Việt Nam Cộng Hoà, Trung Quốc đã đổ quân, khiêu khích và
chiếm trọn nốt nửa phía tây của quần đảo Hoàng Sa chỉ trong 2 ngày, hơn
40 quân nhân Việt Nam Cộng Hoà tử trận.Một lần nữa, chính phủ cả hai
miền nam và bắc Việt Nam khi đó đang trong giai đoạn cuối của cảnh nồi
da nấu thịt lại cay đắng bất lực.
Sau khi hai miền nam-bắc Việt Nam thống nhất, mục đích của Trung Quốc
đối với Việt Nam như "chia để trị" giống như hai miền Triều Tiên và
"đánh Mỹ đến người Việt Nam cuối cùng" , viện trợ cho Việt Nam để "đánh
cho Mỹ chảy máu" đã không thành.Trung Quốc ấm ức nhìn hai miền Việt Nam
thống nhất dù sau khi thoả hiệp với Mỹ năm 1972 và sau khi Mỹ hoàn toàn
rút khỏi miền nam Việt Nam tháng 5 năm 1973, viện trợ của Trung Quốc cho
bắc Việt Nam hầu như đã không còn.
Nhìn lại cuốn Hồi kí về chiến dịch Điện Biên Phủ của đại tướng Võ Nguyên
Giáp mới thấy được sự thực rằng Trung Quốc đã đi đêm với thực dân Pháp
để nghĩ ra cái Hiệp Định Giơ-ne-vơ chia đôi đất nước, đưa nước ta vào
thành một cái cối xay thịt mới theo đũng ý đồ "chia để trị" của chúng,
dù Trung Quốc đã biết trước Mĩ sẽ chủ tâm phá hoại Hiệp định và không
tổng tuyển cử để thống nhất đất nước.Thay vì vĩ tuyến 13 chia hai miền
theo đúng thực tế chiến trường tại thời điểm sau trận Điện Biên Phủ năm
1954, Trung Quốc kéo lên thành vĩ tuyến 17.
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, Trung Quốc sử dụng con bài mới tại Đông
Dương là tên đồ tể khát máu Polpot đứng đầu chính quyền Khmer Đỏ tại
Campuchia giai đoạn 1975-1979.Sau khi lợi dụng sự ủng hộ của quốc vương
Shianuk, Polpot chính thức cùng Đảng CS Campuchia nắm quyền tại
Phnompenh tháng 5 năm 1975.
Sau hai cuộc chiến tranh Đông Dương ( chống Pháp và chống Mĩ), chính
thức chấm dứt ngày 30-4-1975 thì chỉ vài ngày sau, ngày 4-5-1975 quân du
kích Khmer Đỏ bất ngờ đánh chiếm đảo Thổ Chu và đảo Phú Quốc của Việt
Nam.Với sự hậu thuẫn và ủng hộ triệt để về khí giới của Trung Quốc, quân
Khmer Đỏ liên tiếp đánh phá, tràn sâu vào khu vực biên giới phía Tây
Nam Việt Nam, gây nên các vụ thảm sát, đốt nhà, tàn phá nặng nề các thị
trấn làng mạc của Việt Nam trong suốt giai đoạn tháng 5-1975 đến cuối
năm 1978, khi Việt Nam phản công lại.Có nơi như thị xã Tây Ninh, quân
Khmer Đỏ tràn sâu tới 40km trước khi rút đi, tàn sát hàng ngàn thường
dân vô tội.Điển hình nhất là trong tuần cuối cùng tháng 4 năm 1978, quân
đội Khmer Đỏ bất ngờ tràn vào xã Ba Chúc, tỉnh An Giang, và thảm sát
hơn 3000 dân thường Việt Nam chỉ trong vài ngày chiếm đóng.
Cũng trong giai đoạn này thì khoảng 2 triệu người Campuchia (1/3 dân số)
dưới bàn tay sắt của Polpot đã bỏ mạng vì bị tra tấn, thủ tiêu, bỏ đói
... Với sự dập khuôn 100% cuộc Đại Cách Mạng Văn Hoá của Mao Trạch Đông,
đuổi trí thức về nông thông làm ruộng, coi công nông là giai cấp tiên
phong, tập thể hoá đến cực đoan tất cả các tư liệu sản xuất, thủ tiêu
tất cả các thành phần chống đối và những người hết khả năng lao động,
thảm sát tất cả các kiều dân không có dòng máu Khmer ... Camphuchia chỉ
trong 3 năm thực sự trở thành một "Cánh đồng chết" theo cách gọi của
những nhà sử học sau này và thủ đô Phnompenh hoang tàn được thế giới gọi
là Thành phố Ma vì trí thức, tiểu tư sản, người dân trung lưu đều bị
dồn về nông thôn làm ruộng , làm thuỷ lợi trong nông trang tập thể.
Trên bình diện quốc tế thì sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, tổng
thống mới đắc cử của Mỹ là Jimmy Carter đã có chủ trương ban đầu ngay
trong năm 1977 là bình thường hoá quan hệ với Việt Nam.Một loạt các cuộc
gặp gỡ cấp ngoại trưởng đã được tiến hành tại Paris và New York, tuy
vậy do chủ trương của Bộ chính trị Đảng CS Việt Nam không chấp nhận điều
kiện bình thường hoá quan hệ Việt-Mỹ do Mỹ đưa ra là "Vô điều kiện" mà
ngược lại, muốn có điều kiện : Bồi thường chiến phí, cam kết tái thiết
đất nước v.v.... Nên các cuộc đàm phán Việt Mỹ trong năm 1977,1978 gặp
nhiều khúc mắc khó giải quyết.Ngay giữa lúc đó, tại Trung Quốc, Sau cái
chết của Mao Trạch Đông năm 1976, đến vụ án Bốn tên và đến năm 1978 thì
Đặng Tiểu Bình hoàn toàn khôi phục quyền lực tối cao trong Đảng CS Trung
Quốc.Lập tức trong các cuộc tiếp xúc cấp cao Trung-Mỹ trong năm 1978,
Đặng gọi Việt Nam là "Cuba của Đông Dương" , rằng Việt Nam âm mưu "tiểu
bá" và muốn thay mặt Liên Xô xâm lược toàn cõi Đông Dương.
Một loạt các cuộc vận động hành lang do Đặng thực hiện trong năm 1978
với Mỹ, Nhật, các nước phương Tây và các nước Đông Nam Á.Đến lúc này thì
cố gắng bình thường hoá quan hệ Việt-Mỹ đến vòng đàm phán cuối cùng tại
New York tháng 11 năm 1978 hoàn toàn đổ vỡ.Mỹ chính thức coi Trung Quốc
là đối tác cần phải bắt tay tại khu vực.Cùng với việc Việt Nam gia nhập
khối COMECON ( khối tương trợ kinh tế gồm Liên Xô và các nước khối CS
Đông Âu) cuối năm 1978, tại Đông Dương hình thành hai cực mới : Việt
Nam, Lào với đồng minh thân cận là Liên Xô và các nước CS Đông Âu , bên
kia là chính quyền diệt chủng Khmer Đỏ của Polpot tại Campuchia do Trung
Quốc hậu thuẫn, đứng sau là Mỹ và phương Tây mới bình thường hoá quan
hệ hoàn toàn với Trung Quốc.
Cũng phải nói thêm rằng sau năm 1975, nền kinh tế của Việt Nam bị lũng
đoạn khá nặng bởi lực lượng Hoa Kiều đông đảo từ Hà Nội, Hải Phòng đến
TP HCM.Những người Hà Nội sống tại khu 36 phố phường hẳn đều biết cả dãy
phố hàng Ngang hàng Đào ngày các "đồng chí" Trung Quốc sang giúp Việt
Nam đào hầm phòng không những năm 60,70 đông người Hoa làm ăn sinh sống
như thế nào.
Lo sợ một nước Việt Nam giờ đây thống nhất rồi sẽ thoát ra khỏi vòng
kiềm toả của Trung Quốc, Hoa Nam Tình báo Cục của Bắc Kinh liên tiếp
tuyển mộ gián điệp từ lực lượng Hoa kiều đông đảo này, nhằm thu thập
tình hình, địa hình, bố trí quốc phòng để lo trước một cuộc xâm lược
mới.Ngay từ cuối năm 1977, Việt Nam và Trung Quốc đã chấm dứt hoàn toàn
quan hệ ngoại giao, các Đại sứ quán và Lãnh sự quán ở hai nước bị đóng
cửa.Đây là đỉnh điểm của chính sách đánh tư sản mại bản nhằm trực tiếp
vào Hoa kiều sau tháng 4 năm 1975 và chủ trương trục xuất Hoa Kiều trở
lại Trung Quốc trong năm 1978.
Cuối tháng 12 năm 1978, sau hơn 3 năm chịu đựng các cuộc quấy phá và
thảm sát suốt dọc biên giới do Khmer Đỏ gây ra với sự hậu thuẫn của
Trung Quốc, quân đội Việt Nam dưới sự chỉ huy của đại tướng Lê Trọng Tấn
chính thức phản công và nhanh chóng giành chiến thắng ngay trong tháng 1
năm 1979.Tàn quân Khmer Đỏ rút chạy và ẩn náu tại biên giới Thái Lan,
đằng sau là các cố vấn Trung Quốc cùng sự trợ giúp triệt để về khí tài
để Khmer Đỏ tiếp tục chiến tranh du kích trong suốt thời gian quân đội
Việt Nam đóng tại Campuchia để đánh gục đến cùng tàn quân Khmer Đỏ của
Polpot.
Nhận thấy đồng minh Polpot bị lật đổ, đồng thời với việc Việt Nam đang
tìm cách đưa hoàng thân Shianuk trở lại nắm quyền để xây dựng một
Campuchia Dân Chủ, cỗ máy tuyên truyền khổng lồ của Trung Quốc lập tức
lu loa "Việt Nam xâm lược Campuchia" và Việt Nam "vong ân bội nghĩa" vì
đã nhận 20 tỷ đô-la viện trợ Trung Quốc trong chiến tranh chống Mỹ
v.v...
Cuối tháng 1 năm 1979, Đặng tuyên bố trên truyền thông Trung Quốc cần
phải "dạy cho Việt Nam một bài học".Viện cớ điều khoản trong Hiệp định
tương trợ Việt-Xô 1978 có ghi "một trong hai bên sẽ sử dụng các biện
pháp có thể để trợ giúp nước kia trong trường hợp một trong hai nước bị
tấn công", Đặng lu loa Việt Nam âm mưu tiểu bá Đông Dương, cấu kết với
Liên Xô hình thành thế bao vây Trung Quốc.
Lấy cớ là "phản công tự vệ", Đặng huy động hai Đại quân khu Quảng Tây và
Đại quân khu Côn Minh với quân số tổng cộng lên đến 600.000 người lúc
đó trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu.Mục đích là để trực tiếp buộc
quân chính quy của Việt Nam đang đóng tại Campuchia phải rút về phòng
thủ tuyến biên giới phía bắc để cứu nguy cho chính quyền diệt chủng
Polpot, đồng thời trong khả năng có thể sẽ tiến chiếm Hà Nội để dựng lên
một chính quyền thân Trung Quốc do tên phản động Hoàng Văn Hoan lúc này
đang tị nạn ở Trung Quốc đứng đầu, thay cho chính quyền của TBT Lê
Duẩn.Đặng huênh hoang tuyên bố trên truyền thông trước khi mở màn chiến
dịch : " Trung Quốc sẽ ăn sáng tại Hà Nội, ăn trưa tai Huế và ăn tối tại
Sài Gòn".
nguồn :http://ttvnol.com/gdqp/1138544