ASEAN nên thành lập liên minh quân sự bảo vệ biển Đông?

ASEAN được thành lập vì lợi ích của các nước Đông Nam Á trên nhiều lĩnh vực. Vào giữa thập niên 1980, tổ chức này từng thất bại trên con đường cộng tác kinh tế. Nhưng nay tự do thương mại được thiết lập trong khu vực đã đưa lại thành công lớn. Tuy nhiên cái áo khoác cho tổ chức này ngày càng chật dẫn đến các nghị trình họp hành không mang lại hiệu quả cao như dân chúng mong muốn.

Thành lập được liên minh quân sự ASEAN mới bảo vệ được biển Đông và duy trì tự do hàng hải

          Trong đà tăng trưởng tự do thương mại, khối ASEAN họp hành thượng đỉnh thường đưa tăng trưởng GDP ra ca ngợi như một thành công tột bực, và đó là vinh hạnh của khối. Sự ngây ngất về kinh tế đưa lại thảm hoạ khác bị đánh giá không đúng mức như ô nhiễm môi trường, bất công xã hội, và bất bình đẳng quyền con người đang đe doạ các tiến bộ cơ bản. Người ta thấy rõ phá rừng ở Indonesia ảnh hưởng đến khu vực như thế nào nhưng không có phản ứng đủ mạnh của khối để kiềm toả việc bức hại đa dạng sinh học ở đây. ASEAN cũng yết ớt trong phản ửng bảo vệ nguồn lợi hàng ngàn loài vật trên sông Mê Kông khi hàng loạt đập thuỷ điện được xây dựng ở thượng nguồn của nó tại Trung Quốc và gần đây là Lào sẽ tiếp tục nổ lực xây đập thuỷ điện Xayaburi sẽ làm hàng triệu nông dân của Cămpuchia, Việt Nam tổn thương nghiêm trọng. Hơn nữa, sự đang dạng sinh học của con sông trứ danh này cũng bị liệt vào sổ chết. Nói cho cùng, bảo vệ sự đa dạng sinh học cũng là bảo vệ cộng đồng dân cư và tạo cảm hứng cho tự do thương mại thăng hoa.

          Về biển Đông, ASEAN thường hoạch định các chiến lược truyền thông tầm cỡ với các tuyên bố chung và quy tắc ứng xử. Nhưng tuyên bố soạn bộ quy tắc đã hơn 10 năm về biển Đông đã chưa được hoàn thành là nỗi nhục của một tổ chức vẫn thường niên hội nghị cấp cao một cách hoành tráng từ nguồn thuế của mọi hoạt động trong dân chúng dùng vào tổ chức, ăn ở tại các khách sạn cao cấp và đi lại bằng vé máy bạy hạng tốt.

          Bộ quy tắc ứng xử hiện nói vẫn đang soạn một cách ráo riết là điều đáng xấu hổ. Đáng lý ra, ASEAN với thực chất pháp lý mạnh mẽ như trong khung thành lập cần đưa ra từ lâu bộ quy tắc này trong tình đoàn kết khối nhằm tránh để nước khác tuyên bố chủ quyền ở biển Đông để vào thế đã rồi mới đưa ra các biện pháp chữa cháy hơn là các chiến lược.

          Bộ áo khoác của khối ASEAN đã chật hơn so với nhu cầu thực tế của cộng đồng dân cư khu vực. Và để bảo vệ biển Đông, cũng như bảo vệ tự do hàng hải trong khu vực, ASEAN cần thành lập một lực lượng quân sự duy trì hoà bình và tự do trong vùng biển Đông. Không thể các quan chức ngồi thảo luận các cương lĩnh, văn bản xong rồi nói biển Đông đã được thoả thuận. Tính thực tiễn ngày càng đẩy mạnh các bận rộn lên cao trào ở biển Đông và đòi hỏi ASEAN có cách tiếp cận khác để bảo vệ lãnh hải khu vực. Không thể duy trì một trạng thái phản ứng chậm chạp để bảo vệ biển Đông mà cần đưa ra liên minh quân sự hẳn hoi để tuyên bố với thế giới biết lợi ích cốt lõi của khu vực là không thể duy trì bằng văn bản.

          Một lần nữa, lịch sử đòi hỏi các nước thành viên khối ASEAN cần chứng tỏ họ tiêu những đồng thuế do dân chúng trong khu vực đóng góp là có ý nghĩa và hiệu quả hơn cái áo đã cũ.
Hãy nhìn Trung Quốc, đang có những hành động gây chia rẽ nội khối, sự miễn nhiễm của ASEAN đang có vấn đề và đang bị lợi dụng. Khuôn khổ của một liên minh quân sự là rất cần trong giai đoạn này và tương lai phía trước.

Cu Làng Cát